Zapalenie ucha środkowego

Zapalenie ucha środkowego dzieli się na wysiękowe oraz perlakowe. Perlakiem nazywa się łuszczący naskórek w uchu, a jego obecność może doprowadzić do zniszczenia struktur ucha środkowego, niekiedy także wewnętrznego. Przyczyną zapalenia ucha środkowego są najczęściej bakterie, a czasem również wirusy, które przedostają się  z nosa lub gardła poprzez trąbkę słuchową Eustachiusza, która nie jest odpowiednio oczyszczana. Do  takich sytuacji dochodzi najczęściej w przypadku przeziębienia, stanów zapalnych tej trąbki, bólu gardła, zapalenia zatok przynosowych, czy alergii. Procesem zapalnym objęta zostaje wówczas błona bębenkowa, a ropa i śluz, które są produkowane w wyniku infekcji, doprowadzają do silnego bólu ucha.

Na uwagę zasługuje fakt, że zapalenie ucha środkowego dotyczy znacznie częściej niemowląt oraz dzieci poniżej szóstego roku życia, niż ma to miejsce w przypadku osób dorosłych. Jest to spowodowane tym, że u małych dzieci wspomniana wcześniej trąbka Eustachiusza jest krótsza, a tym samym łatwiej ulega zablokowaniu i powoduje szybsze przedostawanie się drobnoustrojów. Ponadto, dzieci znacznie częściej chorują, zarówno na przeziębienia, jak i na inne choroby dotyczące układu oddechowego.

Ból przy zapaleniu ucha środkowego zmniejsza się lub całkowicie zanika krótko po rozpoczęciu odpowiedniego leczenia. Należy jednak szczególnie podkreslić, że w przypadku ostrego zakażenia ucha środkowego, całkowite wyleczenie następuje mniej więcej po upływie od 10 dni do nawet 8 tygodni antybiotykoterapii.

Objawy zapalenia ucha środkowego

Zapalenie ucha środkowego rozpoczyna się najczęściej bólem po jednej lub po obu stronach ucha. Charakterystyczne jest to, że ból nasila się szczególnie w nocy. Dziecko bardzo często skarży się wówczas na złe samopoczucie, pociera lub ciągnie bolące ucho. Chorobie tej bardzo często towarzyszy gorączka, ogólna drażliwość oraz zmęczenie. Do innych objawów, które mogą wystąpić podczas zapalenia ucha środkowego, zalicza się także: nudności i/lub wymioty, luźne stolce, a także utratę apetytu. W niektórych przypadkach nie pojawiają się żadne, typowe dla tej choroby objawy. Podczas badania można zaobserwować, że błona bębenkowa na początku choroby jest różowa, a następnie staje się czerwona i uwypuklona. Niekiedy do przewodu słuchowego przedostaje się również ropa. Czasem nawet po zastosowaniu odpowiedniego leczenia, w uchu środkowym pozostaje płyn, a stan taki nazywa się wysiękowym zapaleniem ucha środkowego.

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego

Gromadzenie się płynu w jamie bębenkowej spodowane jest w większości przypadków przerostem migdałka gardłowego, bądź bakteryjnym zapaleniem ucha środkowego. Nieleczone wysiękowe zapalenie ucha środkowego może doprowadzić nawet do trwałego niedosłuchu lub do przewlekłego perlakowego zapalenia ucha środkowego. Dotyczy to również podjęcia nieprawidłowego leczenia. Charakterystycznym objawem tej postaci zapalenia ucha środkowego jest przede wszystkim narastający niedosłuch, który najczęściej rodzice zauważają stosunkowo późno u swego dziecka. Aby zapobiegać wysiękowemu zapaleniu należy przede wszystkim unikać infekcji, zadbać o ich skuteczne leczenie oraz nauczyć dziecko regularnego i prawidłowego oczyszczania uszu.

Leczenie zapalenia ucha środkowego

W przypadku silnego bólu lub gorączki warto podać dziecku paracetamol. Na złagodzenie bólu pomocne okaże się również stosowanie ciepła (na przykład w postaci kompresów, czy butelki z ciepłą wodą) lub zimna (torebka z lodem). Nie wolno używać kropli do uszu, bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Należy pamiętać przede wszystkim o tym, że zapalenie ucha środkowego wymaga specjalistycznego leczenia medycznego. Na nic zda się zatem poleganie jedynie na domowych sposobach. W większości przypadków niemalże natychmiast zalecane jest rozpoczęcie antybiotykoterapii, którą stosuje się minimum przez 10 dni. Niekiedy lekarz zleca również wykonanie posiewu z próbki komórek, która została pobrana z ucha środkowego. Celem takiego posiewu jest określenie drobnoustroju, który wywołuje zapalenie. Niekiedy, w przypadku konieczności drenowania zakażonego płynu z ucha, lekarz dokonuje przebicia uwypuklonej błony bębenkowej.

Zapobieganie

Potwierdzony został fakt, że ochrona dziecka przed dymem tytoniowym przyczynia się do obniżenia częstości występowania zapalenia ucha środkowego. Pomocne może okazać się również leczenie alergii, która jest niekiedy przyczyną nawracających się stanów zapalnych. Jeżeli do infekcji ucha środkowego dochodzi często (3 infekcje w ciągu sześciu miesięcy lub 4 infekcje w ciągu roku), można stosować niskie dawki antybiotyków przez 3-6 miesięcy, w celach profilaktycznych. Jeżeli antybiotyki nie ochronią jednak dziecka przed nawracającymi infekcjami, rozważa się wówczas założenie drenu. Warto jednak podkreślić, że leczenie to powinno być rozważane w ostateczności w przypadku dzieci z utrzymującym się płynem w uchu środkowym. Na szczęście, większość dzieci wyrasta z tendencji do częstych infekcji ucha w wieku czterech lub pięciu lat.