Padaczka wieku dziecięcego

Padaczka to przewlekła choroba mózgu, która przejawia się nawrotowym napadem drgawek połączonym z zaburzeniami ruchowymi, czuciowymi, psychicznymi oraz wegetatywnymi. Jak się okazuje, jest to jedna z najczęściej występujących chorób wieku dziecięcego. Około 3-5% dzieci doświadcza co najmniej jednego napadu drgawkowego. Nie wszystkie z nich mają jednak charakter napadów padaczkowych. Aż 30% zachorowań na padaczkę przypada na wiek do lat 5.

Przyczyny napadów padaczkowych

Przyczyną są nieprawidłowe wyładowania elektryczne w mózgu, do których dochodzi pod wpływem różnorodnych czynników. Mogą to być przede wszystkim urazy głowy, choroby metaboliczne, zakażenia mózgu, czy uszkodzenia, do których doszło w okresie rozwoju płodu. Zaskakujący jest natomiast fakt, że u około połowy osób chorych na padaczkę nie można zidentyfikować żadnej z wymienionych powyżej przyczyn. Najprawdopodobniej osoby z genetyczną predyspozycją do padaczki są najbardziej podatne na zachorowanie. W grupie ryzyka znajdują się również osoby, u których stwierdzono poważne urazy niektórych części mózgu.

Objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem padaczki jest wspomniany już kilkakrotnie napad drgawkowy. Może on również przyjąć nieco inny obraz. To, co zasługuje na szczególną uwagę, to przede wszystkim fakt, że napad ten przychodzi nagle, niespodziewanie. Bardzo często wywołuje on lęk i ogromny strach ze strony osób, które są jego świadkiem. W związku z tym rodzice nierzadko wykazują ogromne trudności z racjonalną oceną sytuacji i odpowiednim zachowaniem. Napad padaczkowy, który nie przedłuża się do tak zwanego stanu padaczkowego, nie jest jednak zagrożeniem dla życia dziecka. Napady padaczkowe dzieli się na pierwotnie uogólnione oraz częściowe.

Napady pierwotnie uogólnione bardzo często rozpoczynają się utratą świadomości. Niekiedy dochodzi również do krzyku, upadku, a także wzrostu napięcia mięśni – szczególnie karku, tułowia oraz kończyn. Następnie drgawki obejmują kończyny oraz mięśnie twarzy. Towarzyszy temu sinica, bezdech, ślinotok i bardzo często nawet oddanie moczu. Faza ta trwa stosunkowo krótko – około 2-3 minuty, a po jej ustąpieniu mięśnie się rozluźniają i następuje głęboki wdech. Dziecko pozostaje jeszcze nieprzytomne przez kilka lub kilkanaście minut, a po odzyskaniu świadomości, zapada w głęboki i mocny sen.

U niemowląt, w pierwszym roku ich życia, mogą wystąpić skurcze całego ciała, które doprowadzają do nadmiernego odgięcia głowy do tyłu lub zgięcia dziecka. Niebezpieczną postać przyjmują natomiast napady atoniczne, które wiążą się z nagłym upadkiem, powodując tym samym uraz głowy lub twarzy dziecka.

Padaczka Rolanda

Padaczka jeszcze do niedawna postrzegana była jako jedna choroba. Dziś mówi się natomiast o zespołach padaczkowych. Do padaczek uwarunkowanych genetycznie zalicza się między innymi łagodną padaczkę częściową, charakteryzującą się wyładowaniami w środkowej okolicy skroniowej. Nazywa się ją również padaczką Rolanda. Ten rodzaj napadu padaczkowego dotyczy około 20% wszyskich padaczek występujących w przypadku dzieci w wieku szkolnym. Objawia się najczęściej nocnymi napadami wraz z jednostronnymi drgawkami mięśni twarzy oraz skurczami mięśni gardła i języka. Doprowadza to do przejściowej trudności w mówieniu i nadmiernym ślinieniu się. Jest to dość łagodna postać padaczki, charakteryzująca się rzadkim występowaniem napadów. W większości przypadków nie zaleca się nawet leczenia farmakologicznego.

Inne zespoły padaczkowe u dzieci

Zespoły padaczkowe występujące u dzieci mogą mieć także znacznie cięższy przebieg. Wymagają one wówczas intensywnego i długiego leczenia farmakologicznego, które nie zawsze niestety przynosi oczekiwany rezultat. Dobrym tego przykładem jest tak zwany zespół Westa, który dotyczy około 4% niemowląt chorujących na padaczkę. Na uwagę zasługuje fakt, że ta postać padaczki występuje aż w 90% przypadków w pierwszym roku życia, z reguły pomiędzy czwartym a szóstym miesiącem. Zespół Westa charateryzuje się przede wszystkim tak zwanym napadami „zgięciowymi”, które występują zazwyczaj w całych seriach, tuż po przebudzeniu się dziecka lub w trakcie jego zasypiania. Przyczyną tego rodzaju zespołu padaczkowego są różnego rodzaju strukturalne uszkodzenia mózgu.

Warto wspomnieć, że niektóre napady padaczek u dzieci nie pojawiają się niespodziewanie, lecz są wyzwalane za pomocą specjalnych bodźców. Są to tak zwane padaczki odruchowe. Do najczęściej występujących zalicza się padaczkę wyzwalaną bodźcami świetlnymi. Dotyczy ona z reguły osób po dziesiątym roku życia. Do napadów może zatem dojść podczas oglądania przez dziecko telewizji, czy grania na komputerze. Padaczka odruchowa charakteryzuje się uogólnionymi drgawkami, po których dziecko najczęściej upada i zapada w sen. Tego rodzaju napady fotogenne mogą towarzyszyć również innym rodzajom padaczki.

Leczenie padaczek

Pierwszym krokiem ku podjęciu odpowiedniego leczenia, jest przede wszystkim rozpoznanie konkretnej postaci choroby. Należy zatem zgłosić pierwszy napad drgawkowy dziecka wraz z dokładnym opisaniem takich szczegółów, jak: sytuacja przed napadem, wygląd dziecka podczas napadu i czas jego trwania. Podstawą leczenia padaczek jest przede wszystkim farmakologia. Związane jest z tym najczęściej długotrwałe, codzienne podawanie specjalistycznych leków. Na chwilę obecną dostępna jest dość duża liczba leków przeciwpadaczkowych, które różnią się między sobą skutecznością w ramach różnej postaci choroby oraz rodzajem działań niepożądanych.  Niktóre leki są ponadto zabronione w przypadku niemowląt oraz dzieci do trzeciego roku życia. Decyzja o zastosowaniu konkretnych leków przeciwpadaczkowych musi być poprzedzona dokładnym zdiagnozowaniem dziecka oraz ustaleniem rodzaju padaczki, na którą ono cierpi.

Padaczkę udaje się skutecznie wyleczyć w około 70-80% chorych dzieci i młodzieży, po odpowiednim zastosowaniu leku przeciwpadaczkowego. O skuteczności terapii w przeważającej mierze decyduje także systematyczność stosowania leków przez określony czas.