Kaszel u dziecka

Do najczęstszych objawów towarzyszących chorobom układu oddechowego zalicza się kaszel, świszczący oddech, duszność, ból w klatce piersiowej oraz krwioplucie. Kaszel stanowi zarówno mechanizm obronny, jak i jeden z podstawowych objawów, świadczących o patologii oddechowej.

Kaszel ma za zadanie oczyszczać krtań, tchawicę oraz oskrzela z wydzieliny, różnego rodzaju mikroorganizmów oraz ciał obcych. Wraz z powietrzem wdychanym, zarówno do organizmu dziecka, jak i osoby dorosłej, przedostaje się kurz, pyłki, zarazki i wiele ciał obcych. Dzięki mechanizmom obronnym układu oddechowego możliwe jest jego samodzielne oczyszczanie jako naturalna czynność naszego organizmu. Układ oddechowy pokryty jest śluzem, którego zadaniem jest zatrzymywanie ciał obcych przedostających się do organizmu wraz z wdychanym powietrzem. Rzęski znajdujące się w drogach oddechowych przesuwają z kolei ten śluz w stronę gardła, gdzie jest on połykany razem z ciałami obcymi. Jeżeli w  drogach oddechowych znajdują się większe przeszkody, dochodzi do podrażnienia, czego wynikiem jest odruch kaszlowy, pozwalajacy na odkrztuszanie substancji, które uniemożliwiają swobodny przepływ powietrza.

Badania naukowe przeprowadzone na grupie zdrowych dzieci pozwoliły na stwierdzenie, że kaszel to zjawisko normalne – fizjologiczne. Zdrowe dzieci kasłały około 11-12 razy w ciągu doby. Wyniki badań pokazały również, że połowa zdrowych dzieci kaszle regularnie w ciągu nocy.

Rodzaje kaszlu

Zgodnie z podziałem Brytyjskiego Towarzystwa Klatki Piersiowej, wyróżnić można następujące rodzaje kaszlu:

• ostry, trwający do trzech tygodni,
• przedłużający się ostry, trwający od trzech do ośmiu tygodni,
• przewlekły, trwający ponad osiem tygodni,
• nawracający, który nie jest związany z infekcją i trwa od siedmiu do czternastu dni, w co najmniej dwóch epizodach w ciągu roku,
• poinfekcyjny, który jest związany z infekcją i trwa ponad trzy tygodnie,
• swoisty, który ma konkretną przyczynę,
• izolowany kaszel nieswoisty objawiający się jako przewlekający suchy kaszel, występujący przy dobrym stanie ogólnym dziecka, z prawidłowym wynikiem badania przedmiotowego oraz prawidłowym obrazem RTG klatki piersiowej.

Kaszel swoisty, który jest typowy dla danej choroby, może mieć następujący charakter:

• szczekający, metaliczny – towarzyszący zapaleniu krtani lub tchawicy,
• dudniący – w przypadku zaburzeń psychicznych,
• napadowy z „pianiem” – w przypadku krztuśca, bądź parakrztuśca.

Kaszel może stanowić objaw izolowany, ale mogą mu także towarzyszyć inne objawy, niekonieczne ze strony układu oddechowego. Każdy kaszel u dziecka, szczególnie w przypadku niemowląt, wymaga konsultacji lekarskiej.

Suchy a mokry kaszel u dziecka

Kaszel suchy, nazywany także kaszlem nieproduktywnym, wywołany jest poprzez podrażnienie oskrzeli oraz gardła. W odróżnieniu od kaszlu mokrego, nie występuje tutaj nadmierna produkcja wydzieliny i jej odkrztuszanie, bardzo często towarzyszy mu jednak uczucie swego rodzaju łaskotania w gardle. Niekiedy związany jest z tym ból, gdyż nieustannie kasłanie bez odkrztuszania wydzieliny prowadzi do nadwyrężania mięśni klatki piersiowej oraz grzbietu. Należy wówczas podjąć możliwie najszybsze i skuteczne leczenie, ponieważ jest to duże obciążenie dla dróg oddechowych dziecka. Pomocny może się okazać specjalny lek przeciwkaszlowy lub tłumiący odruch kaszlu. Warto skonsultować się z lekarzem w ramach wyboru odpowiedniego leku. Wraz z rozwojem choroby suchy kaszel może się jednak przekształcić w kaszel mokry.

Kaszel mokry, nazywany również produktywnym lub oskrzelowym, polega na odkrztuszaniu nadmiernej ilości wydzieliny, zalegającej w drogach oddechowych. Osoba zdrowa odkrztusza białą lub przezroczystą wydzielinę, która ma za zadanie unieruchomić bakterie przedostające się do oskrzeli wraz z każdym oddechem. Bakterie te są następnie usuwane z dróg oddechowych za pomocą rzęsek. W  przypadku osób palących tytoń, przebywających w zanieczyszczonym powietrzu, czy cierpiących na zakażenia układu oddechowego, wydzielina ta staje się lepka oraz gęsta, co powoduje z kolei trudności w przepływie powietrza. Nadmiar wydzieliny prowadzi niekiedy do pogorszenia przebiegu infekcji, dlatego tak ważne jest jej usuwanie za pomocą kaszlu. Stosowanie specjalnych leków wykrztuśnych, takich jak: syropy, napoje musujące, czy tabletki, w znacznym stopniu pomaga w pozbywaniu się nadmiaru wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych.

Kaszel u dziecka a wizyta u lekarza

Wizyta u lekarza jest konieczna w przypadku pojawienia się tak zwanego kaszlu szczekającego lub napadowego u dziecka. Kaszel szczekający objawia się charakaterystycznym brzmieniem i jest niezwykle męczący. Kaszel napadowy z kolei może, ale nie musi oznaczać alergię – głównym wyznacznikiem jest tutaj stwierdzenie towarzyszącego mu kataru oraz podrażnienia oczu. Wizyta u lekarza konieczna jest w przypadku każdego kaszlu, który nie ustępuje po kilku dniach, a nawet się nasila. Niezwykle ważne jest także obserwowanie objawów towarzyszących kaszlowi u dziecka. Jeżeli występują takie dolegliwości, jak: wymioty, ból głowy, gorączka, chrypka, czy trudności w oddychaniu, należy niezwłocznie udać się z dzieckiem na wizytę lekarską.