Grypa

Grypa to ostra choroba zakaźna, atakująca układ oddechowy i wywołana przez wirus grypy, należący do rodziny Orthomyxoviridae. Choroba ta pojawia się nagle, a zakażenie może obejmować górny i/lub dolny odcinek układu oddechowego. Dorosła osoba chora na grypę może zakażać przez okres 3-5 dni od momentu pojawienia się pierwszych objawów chorobowych. Z kolei dziecko może być źródłem zakażenia nawet do 7 dni. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Grypą można się zatem zakazić poprzez wdychanie dużych, a niekiedy także i małych kropelek z powietrza, które pochodzą z kaszlu lub z kichania osoby chorej.  Ponadto, do zakażenia może również dojść poprzez dotykanie przedmiotów, które są zakażone wydzieliną z nosa lub gardła. Grypa trwa najczęściej od 5 do 7 dni – dotyczy to osób, które nie przechodzą równocześnie żadnych innych chorób.

Zachorowania na grypę w przypadku dzieci do czternastego roku życia stanowią 25,2-55,0% ogółu zachorowań w Polsce. Zaobserwować można przy tym wzrost zachorowań na tę chorobę w przypadku niemowląt oraz małych dzieci. Około 30% infekcji dotyczy dzieci w pierwszym roku życia. U większości zakażonych małych dzieci infekcja jest połączona  z zapaleniem tchawicy, oskrzeli, a także odoskrzelowym zapaleniem płuc. Jest to o tyle charakterystyczne, że występuje znacznie częściej, niż w przypadku starszych dzieci oraz osób dorosłych. U 10-50% dzieci razem z grypą występuje także ostre zapalenie ucha.

Objawy grypy

Grypa objawia się nagłym bólem głowy oraz gorączką. Niekiedy towarzyszą temu również dreszcze oraz drżenie ciała. Chory odczuwa silne zmęczenie, cierpi na ogólne pobolewania i doskwiera mu suchy kaszel. Wraz z rozwojem choroby, bardzo często pojawiają się objawy, które wskazują na przeziębienie. Jest to przede wszystkim ból gardła, nasilony kaszel, a także obrzęk błon śluzowych nosa. Niekiedy pojawiają się także dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Mogą to być bóle brzucha i wymioty. Innymi, dość częstymi objawami grypy, są ponadto: zaczerwnienie oczu oraz zapalenie spojówek. Niektóre dzieci mogą również narzekać na bóle łydek, utrudniające chodzenie. Rzadkimi objawami choroby są natomiast: zapalenie płuc, czy zapalenie krtani.

Leczenie

W ramach leczenia ogólnego zaleca się podawanie dziecku płynów, stosowanie odżywczej diety oraz odpoczynek. Celem złagodzenia objawów chorobowych, należy podawać dziecku paracetamol, ale tylko, kiedy zostaje on faktycznie wskazany ze względu na wysoką gorączkę i bóle. Jeśli lekarz zaleci, można podawać także leki przeciwkaszlowe. Niekiedy wskazane jest także stosowanie leków zmniejszających obrzęk błon śluzowych. W przypadku dzieci, u których występują ciężkie objawy choroby lub, u których występuje duże ryzyko powikłań, stosuje się niekiedy leki przeciwwirusowe. W celu złagodzenia objawów grypy, zaleca się także nawilżanie powietrza.

Szczepienia przeciwko grypie

Każdego roku produkowane są szczepionki przeciwko grypie, powstałe na podstawie badań, również tych, dotyczących typu wirusa grypy, który ma zaatakować w danym sezonie epidemiologicznym. Szczepienia te nie zapewniają zatem długotrwałej odporności. Nie gwarantują także, że nie dojdzie do zakażenia wirusem grypy. Ich zadaniem jest przede wszystkim ochrona przez przewidywanym głównym szczepem wirusa. Szczepienia przeciwko grypie nie są stosowane rutynowo u zdrowych dzieci. Zaleca się stosowanie szczepionek w przypadku dzieci szczególnie narażonych. Dotyczy to zwłaszcza przewlekłych chorób płuc, a więc astmy, czy mukowiscydozy. W grupie ryzyka znajdują się również dzieci z niektórymi chorobami serca, chorobami krwi, czy zażywającymi leki immunosupresyjne. Szczepienia przeciwko grypie są niekiedy zalecane dzieciom z przewleklą chorobą nerek, cukrzycą, przewlekłą chorobą metaboliczną, a także tym, które są długo leczone aspiryną.

Szczepienie dzieci chroni je przed zakażeniem spowodowanym wirusem grypy, ale także ogranicza rozprzestrzenianie się zakażenia na pozostałych członków rodziny i inne osoby, w których to otoczeniu przebywają dzieci. Żadnego rodzaju szczepionki przeciwko grypie nie można stosować w przypadku dzieci poniżej szóstego miesiąca życia. W takich sytuacjach wskazane jest szczepienie ich opiekunów oraz osób, które przebywają w otoczeniu. Wskazane jest także zaszczepienie matki karmiącej (jeśli nie była szczepiona w danym sezonie przeciwko grypie), ponieważ wytworzone przeciwciała przeciwko grypie są przekazywane dziecku razem z mlekiem matki.

Na ogół podawana jest dzieciom szczepionka z rozdrobnionych wirusów, w związku z czym stwierdza się jedynie nieliczne efekty uboczne. Jest  to głównie niewysoka gorączka, czy bóle mięśni. Najlepszy okres na stosowanie szczepień przeciwko grypie obejmuje termin od połowy października do połowy listopada. Szczepienie należy odłożyć, jeżeli dziecko choruje na infekcję układu oddechowego. Szczepionka nie powinna być również podawana dziecku w okresie trzech dni od momentu zastosowania szczepienia Di-Te-Per.

Powikłania

Powikłaniem grypy może być między innymi zapalenie płuc, zapalenie zatok przynosowych oraz zapalenie ucha środkowego. Innym powikłaniem może być także zespół Reye’a, a jego wystąpienie wiąże się przede wszystkim ze stosowaniem aspiryny u dzieci zakażonych wirusem grypy.

Aspiryna a małe dzieci

Przy okazji wielu chorób występujących u małych dzieci, również w przypadku grypy, pojawia się pytanie: Czy podawać aspirynę? Mimo, iż lek ten wykazuje skuteczne działanie w przypadku osób dorosłych, niestety nie  jest on zalecany dzieciom, gdyż jego podawanie wiąże się z szeregiem skutków ubocznych. Występuje ryzyko rozwoju zespołu Reye’a, o którym mowa była wcześniej. Jest to bardzo poważna choroba, charakteryzująca się uporczywymi wymiotami, przyspieszonym tętnem, szybkim oddechem, letargiem i szybko pogarszającym się stanem umysłowym, objawiającym się głównie poprzez dezorientację oraz rozdrażnienie i pobudzenie. Nie należy zatem samodzielnie podawać dziecku aspiryny, chyba że została ona zapisana celowo przez lekarza.