Alergia u dziecka

Czym jest alergia? Kto jest na nią narażony?

Alergia to nadmierna reakcja układu odpornościowego na dane substancje, które nazywa się alergenami. Mogą one przedostawać się do organizmu drogą wziewną, pokarmową lub poprzez kontakt bezpośredni. U podstaw alergii leżą mechanizmy immunologiczne. Niektóre alergie występują w dowolnej porze roku, inne z kolei charakteryzują się tym, że pojawiają się w danym sezonie. Niekiedy mogą mieć miejsce także pojedyncze epizody alergiczne, które trwają zazwyczaj  kilka godzin lub kilka dni. W zależności od tego, jaki narząd zostaje dotknięty alergią, mogą pojawić się różnego rodzaju objawy nadwrażliwości. Z przeprowadzonych niedawno badań wynika, że najprawdopodobniej około 10%-20% dzieci cierpi obecnie lub będzie cierpieć w przyszłości na alergię. Najbardziej podatne na alergię są dzieci, obciążone tą chorobą ze względów jej występowania w rodzinie. W największej grupie ryzyka znajdują się dzieci, których oboje rodziców cierpi na alergię.

Przyczyny występowania alergii

Alergia pojawia się w momencie uwolnienia histaminy oraz innych substancji przez układ odpornościowy na skutek narażenia na alergen. Sposób objawiania się alergii może być różny, także w przypadku członków jednej rodziny. Alergeny mogą przedostawać się do organizmu wieloma drogami, o czym była już mowa powyżej. Oprócz najbardziej popularnych alergenów, takich jak: pyłki roślinne, sierść zwierząt, produkty spożywcze (orzechy, mleko, produkty sojowe), czy odzież wełniana, reakcje skórne dziecka mogą być także spowodowane działaniem takich czynników, jak: ciepło, zimno, światło, woda, czy zakaźne drobnoustroje.

Objawy alergii

Objawy alergii mogą przyjmować różnoraką postać. Wszystko zależy od rodzaju alergenu wywołującego nadwrażliwość oraz narządu lub układu dotkniętego alergią. Jednym z najczęstszych symptomów są objawy pojawiające się ze strony górnych dróg oddechowych, a więc nosa i gardła. Najczęściej występuje zatem u dzieci wodnista wydzielina z nosa, nazywana także alergicznym nieżytem nosa.  Innym, charakterystycznym objawem jest również zapalenie zatok przynosowych, choć występuje ono raczej rzadko w przypadku bardzo małych dzieci. Alergii towarzyszyć może także ból gardła, wysiękowe zapalenie ucha środkowego, skurczowe zapalenie krtani, a także przewlekły kaszel spowodowany spływaniem wydzieliny śluzowej z nosa do gardła. Dzieci cierpiące na alergiczny nieżyt nosa bardzo często oddychają przez usta.

W przypadku alergii mogą pojawić się również objawy ze strony dolnych dróg oddechowych, a więc przede wszystkim astma oskrzelowa, czy alergiczne zapalenie oskrzeli. Typowymi objawami ze strony układu pokarmowego są natomiast: wymioty, wodnista biegunka oraz oddawanie gazów.

U dziecka dotkniętego alergią można zaobserwować również objawy pojawiające się ze strony oczu, a więc swędzenie, pieczenie, łzawienie i zaczerwienienie. Niekiedy może wystąpić także stan zapalny, szczególnie wokół spojówek.

Do objawów skórnych zalicza się z kolei atopowe zapalenie skóry wraz z wypryskiem alergicznym, obrzęk naczyniowy oraz pokrzywkę.

Zdecydowana większość objawów alergii u dzieci nie jest groźna. Powoduje jedynie (lub aż) złe samopoczucie i dyskomfort, prowadząc do wiecznie zapchanego nosa, drapania w gardle, swędzenia, czy łzawiących oczu. Niektóre reakcje alergiczne wymagają jednak szczególnej uwagi, gdyż są bardzo niebezpieczne i mogą doprowadzić nawet do śmierci dziecka. Mowa tu przede wszystkim o reakcjach anafilaktycznych na różnego rodzaju pokarmy, leki, czy na przykład na użądlenie pszczoły.

Jakie są zatem poważne reakcje alergiczne, które powinny być dla nas wyraźnym sygnałem? Jest to przede wszystkim sapanie, głośny lub piejący oddech, trudności w oddychaniu, obrzęk twarzy, ust i gardła, pokrzywka, wymioty, skurcze żołądka, biegunka, zawroty głowy, osłabienie, utrata świadomości oraz niewydolność krążeniowo-oddechowa. Wyżej wymienione reakcje alergiczne powinny być natychmiast poddane interwencji medycznej. Na szczególną uwagę zasługuje również fakt, że dzieci z astmą są znacznie bardziej podatne na występowanie poważnych reakcji alergicznych, niż ma to miejsce w przypadku innych dzieci z alergią. Konsultacja z odpowiednim specjalistą pozwoli nam stwierdzić, czy nasze dziecko jest narażone na występowanie poważnych reakcji alergicznych. W przypadku potwierdzenia takiegu stanu rzeczy, należy zadbać o możliwie największe bezpieczeństwo dziecka i podjęcie środków zapobiegających narażenia na potencjalnie śmiertelne alergeny.

Leczenie alergii u dzieci

Pierwszy krok ku podjęciu skutecznej terapii, powinien być skierowany przede wszystkim w dokładne rozpoznanie choroby. W wielu przypadkach postawienie szybkiej i jednoznacznej diagnozy okazuje się procesem niezwykle trudnym. Dotyczy to przede wszystkim małych dzieci. Często w ramach rozpoznania, oprócz licznie przeprowadzanych testów, zaleca się wyeliminowanie podejrzanego alergenu z dziety dziecka na pewien czas i obserwowanie reakcji jego organizmu. Niekiedy zaleca się także wyeliminowanie różnorodnych alergenów, a następnie wprowadzanie ich z powrotem, lecz pojedynczo, by określić ten, który jest odpowiedzialny za nadwrażliwość dziecka. Każde z tych badań powinno być oczywiście przeprowadzane pod nadzorem lekarza. Kiedy alergen lub alergeny zostaną już zidentyfikowane, należy rozpocząć leczenie dziecka.

Warto w tym miejscu podkreślić, że dzieci nie leczone na alergię są bardziej podatne na rozwój astmy. Istnieje obecnie wiele, różnorodnych sposobów leczenia alergii u dzieci, a ich rodzaj zależny jest przede wszystkim od typu alergenu wywołującego nadwrażliwość oraz stopnia nasilenia, obszaru i okresu występowania objawów. Celem przeciwdziałania reakcji alergicznej oraz zmniejszenia obrzęku błon śluzowych stosuje się leki przeciwhistaminowe i steroidy. Odczulanie, polegające na stopniowym zwiększaniu wstrzykiwanych dawek alergenu wywołującego alergię, nie jest stosowane u dzieci, które nie osiągnęły przynajmniej czwartego roku życia.